“Sandrine, ik hoop dat jij ons kunt helpen!” Aan de andere kant van de lijn was een HR manager van een MKB bedrijf. Ze vertelde over een werknemer van hen. Iemand van middelbare leeftijd, twee jonge kinderen, gescheiden en recentelijk diagnose kanker gekregen.
“We willen deze persoon zo graag ondersteunen, maar we hebben geen idee wat we kunnen doen. De situatie is zo complex dat we geen benul hebben waar we moeten beginnen”.
Werknemers en kanker
Helaas komt dit regelmatig voor. Jaarlijks krijgen ongeveer 45.000 werkende mensen te maken met de diagnose kanker. Omdat we met z’n allen allemaal ouder worden én omdat de behandelingen steeds beter worden, is de verwachting dat dit cijfer verder zal groeien.
We gaan er dus minder snel aan dood, maar het aantal gevallen van kanker, nu jaarlijks ruim 100.000, zal verder toenemen. En dus ook het aantal gevallen van werkende mensen die kanker krijgen.
Late gevolgen van kanker
Uit een onderzoek van het NFK (nationale federatie van kankerpatiënten organisaties) is gebleken dat meer dan 65% van de ondervraagden te maken heeft gekregen met de late gevolgen van kanker.
Ook bleek uit het onderzoek dat de leidinggevenden, werkgevers en collega’s een magere 5,4 scoren als het gaat om de mate van begrip die degene die ziek is van hen ervaart.
De top 5 van late gevolgen die beperkingen met zich meebrengen:
- Vermoeidheid 88%
- Verminderde lichamelijke conditie 69%
- Concentratieproblemen 63%
- Geheugenproblemen 57%
- Neuropathie 33% (pijn aan zenuwen, m.n. handen en voeten)
Onbegrip
De onbegrip die ervaren wordt, zit hem vaak in verwachtingen en reacties op de werkvloer.
Opmerkingen als ‘maar je bent toch nu weer gezond’ of ‘misschien moet je je gewoon even over de vermoeidheid heen zetten’ en ‘fijn dat je weer de oude bent’, hebben veel impact. Het levert frustraties op en het heeft effect op het team waarin iemand werkt.
“De oude” is iemand namelijk niet meer. Relaties zijn verandert, met de partner, maar bijvoorbeeld ook sociale relaties. Het lichaam is verandert. Men voelt zich vaak in de steek gelaten door het eigen lichaam en het vertrouwen daarin is weggevallen.
Het energieniveau komt soms niet meer terug naar het niveau van vóór de diagnose. En de persoon zelf is ook verandert. Na ‘standje overleven’, dringt de werkelijkheid zich pas door. Mensen beseffen zich hoe kostbaar het leven is. Ze willen andere keuzes gaan maken en hun tijd ‘niet meer verdoen’ aan dingen die nu ineens onbelangrijk zijn geworden.
Begeleiding bij re-integratie
Iemand die ziek is geweest, wil graag weer aan het werk. Weer het ‘gewone’ ritme aannemen, waarover hij of zij zelf beslist, in plaats van het ziekenhuis en de behandelingen die de agenda bepalen.
Begeleiding bij de re-integratie verdient de aandacht. Het is geen uitzondering dat mensen te snel weer fulltime aan het werk zijn of zich verplicht voelen het snel weer op te pakken. In sommige gevallen mond dit op langere termijn uit in een burn-out of depressie, doordat niet goed genoeg is stil gestaan bij alle emoties en veranderingen die hebben plaatsgevonden.
Rol van de werkgever
Maar wat kun je hier als werkgever nu aan doen? Allereerst is het belangrijk om het lijntje te houden met je zieke werknemer, zolang dat hij of zij onder behandeling is. Terugkomen op het werk, wordt namelijk moeilijker naar mate je langer bent weg geweest. Af en toe een bos bloemen, een kaart of een telefoontje, zorgt ervoor dat er toch verbinding blijft.
Verdiep je daarnaast in de late gevolgen van kanker. Met name vermoeidheid, concentratieproblemen en geheugenproblemen spelen in welk soort functie dan ook, een rol.
Ga in gesprek met de werknemer zodra hij of zij terugkeert. Wat vind diegene zelf belangrijk? Maak afspraken over zijn of haar taken. Wat kan wel en wat (nog) niet. Spreek af wat te doen wanneer de vermoeidheid opspeelt. Zijn er collega’s die een deel van het werk tijdelijk over kunnen nemen?
Bereid het team voor op de terugkomst van de werknemer. Laat het delen van de details van de situatie over aan de werknemer. Die bepaald wel wat hij of zij over de ziekte wilt delen. Maar informeer het team over de late gevolgen en zorg ervoor dat goedbedoelde opmerkingen zoals ‘fijn, nu kun je weer verder’ achterwege blijven.
En niet onbelangrijk: vraag aan je werknemer wat hij of zij wil delen met het team. Sommige mensen willen graag vertellen en informeren, anderen zien hun werk als een plek waar ze even geen patiënt hoeven te zijn en willen er daarom niet over spreken.
Er is geen goed of fout, enkel de afstemming over de wensen. Ga in gesprek en blijf in verbinding!
Oh, en de werknemer uit het begin van het verhaal? Die heeft bij mij een training gevolgd om te ontdekken wat hij op dit moment belangrijk vond in zijn leven. Zie het als een soort herijking van wat hij op dit moment wil. Hij leerde weer opnieuw prioriteiten te stellen om weer de regie over zijn leven te pakken.