Deze blog is geschreven naar aanleiding van Wereldkankerdag, wat ‘gevierd’ wordt op 4 februari. Eén op de drie mensen krijgt ooit te maken met kanker.
Als je één van die gelukkigen bent die er nog nooit mee te maken heeft gekregen, is het moeilijk om je voor te stellen wat een dergelijke diagnose teweegbrengt. Maar wat is nou eigenlijk de impact van kanker?
Een drukke tijd breekt aan
Er wordt gelukkig steeds meer aandacht aan besteed. Want het krijgen van de diagnose is een mokerslag voor de patiënt en zijn/haar dierbaren. De grond wordt onder je voeten weggeslagen wanneer je die zo gevreesde woorden van de arts hardop hoort.
Voor de patiënt betekent het een tijd van volgen, van je agenda die bepaald wordt door het ziekenhuis. Een tijd die in het teken staat van onderzoeken, controles, behandelingen. Gemiddeld ben je toch zeker 6 tot 12 maanden zoet. Je staat gedurende die periode op standje overleven. Je voelt niet veel, je laat vooral toe. Dat monster in je lichaam moet eruit. Liefst zo snel mogelijk.
Niemandsland
Als familie voel je je aan de zijlijn staan. Voor je gevoel word je in een diep gat gesmeten. Een soort niemandsland waar je je ineens in bevindt. Een tijd van geregel, heen en weer ritjes naar het ziekenhuis of ziekenhuizen en veel bellen met collega’s/vrienden etc. breekt aan.
Althans, dat is mijn persoonlijke ervaring. Toen ik net 25 was, werd bij mijn vader kanker geconstateerd. Het duurde een aantal weken voordat we wisten welk soort. Hij bleek gezwellen in zijn hersenen te hebben. Maar het was lastig om te achterhalen of dit uitzaaiingen waren van een kanker elders in zijn lichaam, of dat dit de enige tumoren waren.
Dat laatste bleek het geval. En al snel bleek ook hoe kwaadaardig ze waren. Exact vier maanden na het krijgen van de diagnose, was de begrafenis.
Zorgplicht
Als oudste dochter en tevens verpleegkundige, voelde ik het als mijn plicht om mijn vader te helpen en bij te staan. Ik ging zoveel als ik kon mee met alle onderzoeken, stelde medische vragen die mijn vader niet kon bedenken, vroeg door wanneer de arts uit ongemak stilviel, dacht mee over medicatiebeleid toen mijn vader slechter ging slikken en tabletten dus lastiger in te nemen waren.
We reisden het halve land door, want waar hij het snelst terecht kon was een ziekenhuis 78 kilometer verderop. Ondertussen bleef ik ook gewoon werken. Mijn werkgever was fantastisch en liet me vrij om zelf te bepalen wat wel of wat niet ging. Iets waar ik ze tot op de dag van vandaag nog erg dankbaar voor ben.
Ruimte voor emoties
Emoties waren er in die tijd wel, maar niet zo intens. Dat kon ik gewoon niet toestaan. Ik moest schakelen, in actiemodus staan. Collega’s van mijn vader uitleggen dat hij écht heel ernstig ziek was. Doordat mijn vader 7 tumoren in zijn hersenen had, was zijn cognitieve vermogen aangetast. Hij leek niet te begrijpen hoe ernstig het was. Vertelde collega’s aan de telefoon dat hij er over een paar weken wel weer zou zijn.
Op de dag van zijn 54e verjaardag, kregen we te horen dat ‘er niets meer gedaan kon worden’. Het horen van die boodschap, zorgde ervoor dat ik direct braakneigingen kreeg. Het werd licht in mijn hoofd en terwijl mijn vader gelaten op het ziekenhuisbed lag, hing ik kotsend boven de wc in zijn badkamertje.
Ik zie mezelf nog zitten. Half op het ziekenhuisbed. ‘Nu kan ik je nooit opa maken’ riep ik terwijl het verdriet zich ophoopte in mijn keel en de tranen over mijn wangen liepen. De droge reactie van mijn vader was ‘dat ik eerst maar eens een fatsoenlijke vent moest vinden’. En daarmee was het klaar.
Emoties leken er bij hem niet te zijn. Heeft hij ook nauwelijks getoond. Behalve toen zijn haar uitviel en hij zichzelf in de spiegel zag. “Ik lijk wel Piet Piraat”. Doordat één van de tumoren uit zijn hoofd verwijderd was voor onderzoek, had hij een groot litteken van zijn oor tot bovenop zijn schedel lopen.
Paniekaanvallen nemen toe
Een maand na zijn verjaardag is hij gestorven. Langzaam maakte paniek zich meester van mij. Ik begon net aan mijn volwassen leven. Wilde een huis kopen. En de gedachte dat ik dat zonder de hulp van mijn vader, zonder vader als stabiele factor waar ik altijd op kon terugvallen, een leven zonder vader, kon ik niet aan.
Hoe ging ik dit in godsnaam doen? Ik kreeg paniekaanvallen op het graf als ik hem bezocht, maar ook op momenten waar het minder logisch was. In de auto als ik aan het werk was. Ik heb de auto zelfs ook wel eens op de snelweg aan de kant moeten zetten.
Ik rommelde maar wat aan. Ging zo goed en zo kwaad als het kon verder met mijn leven. Zocht hulp van een psychotherapeut, maar dat was niet de beste keuze voor mij op dat moment.
Tegengestelde emoties
Tegelijkertijd midden in die rouw, ontmoette ik mijn huidige man. Alsof mijn vader van boven regelde dat die fatsoenlijke vent zich nu maar gelijk moest aandienen. Dus midden in mijn intense verdriet, werd ik verliefd.
Tijdens onze eerste echte date, exact een half jaar na het overlijden van mijn vader, heb ik op het toilet in het restaurant keihard zitten janken. Met wangen zwart van de mascara, kwam ik terug aan tafel.
Lang verhaal kort, een jaar later woonden we samen en besloten we om te proberen of ik zwanger kon worden. Dat lukte en onze dochter werd geboren. Twee jaar daarna volgde onze zoon.
Opa Liep
Ik sprak met onze kids veel over hem. Daardoor is het net alsof zij hem gekend hebben. Voor hen werd hij opa Liep (zijn naam was Philippe). Voor hen ging hij in herinnering net zo leven als voor mij, met het verschil dat zij hem nooit echt gekend hebben.
Toen onze kinderen 4 en 2 waren, ging ik merken dat ik snel boos was. Ik had een kort lontje, raakte snel geïrriteerd. Deed dan lelijk tegen de kinderen en voelde me daar dan weer schuldig over. Langzaam ging ik me afvragen of ik mijn vaders dood wel verwerkt had.
Iemand tipte mij over een haptonoom. Uiteindelijk heb ik er 1,5 jaar gelopen. Leerde weer om te voelen. Ik voelde namelijk niets. Contact met mijn lichaam was er nauwelijks. Niet zo gek, weet ik nu. Maar toen vond ik het bizar. Achteraf gezien is het uitschakelen van mijn gevoel al voor mijn vaders dood begonnen. In de periode dat ik stageliep in Ghana en veel ellende (overlijdens) heb gezien. Maar dat is weer een ander verhaal.
En nu?
Om alvast maar met de spoiler te komen: uiteindelijk kwam het goed. Ik leerde weer om te voelen. Om emoties toe te laten. Maar, dat was dus wel een jaar of 7 na mijn vaders overlijden. Pas toen leerde ik om de neiging die diep in de mens zit om negatieve emoties weg te drukken, te negeren of onder controle te willen houden, los te laten.
De ervaring heeft me mijn eigen bedrijf opgeleverd. Ik help nu met veel voldoening mensen die door kanker zijn vastgelopen. Ik zeg altijd dat mijn vader me mijn bedrijf heeft gegeven.
En door zijn jonge leeftijd heb ik ook levenslessen meegekregen. Op zijn sterfbed had hij spijt dat hij zoveel had gewerkt en te weinig tijd met ons had doorgebracht.
Dat is iets wat ik me niet ga laten gebeuren. Ik heb mijn hart gevolgd en doe wat ik het liefste doe. Mensen de kracht weer in zichzelf terug laten vinden en de regie weer in hun handen leggen.
Dus het heeft me ook iets fantastisch opgeleverd. En dat is óók de impact van kanker <3